Boom van de maand: Knotlinde op 'Het Landje van Chardon'

Op de hoek van de Burg. Verkadesingel en de Burg. Heusdenslaan ligt ‘Het Landje van Chardon’. Een stukje overgebleven landelijk gebied uit de tijd dat Vlaardingen en Vlaardingen Ambacht nog klein waren en er ter plekke vooral boerderijen stonden. Op dit stukje oude grond staat onze boom van deze maand juni: de knotlinde.

Knot.... Linde en knotwilgen

Vele mensen zullen menen dat deze boom op ‘Het Landje van Chardon’ een knotwilg is. Ook wij waren in eerste instantie op dat verkeerde been gezet.
Uit informatie van de gemeente, dienst Stadswerk, blijkt echter dat dit wel degelijk een Linde is die ook al van oudsher steeds geknot wordt. Bovendien heeft deze boom een beschermde status.

We zochten en vonden een stukje tekst over knotbomen in het algemeen.
Omdat wilgen het meest bekend zijn als bomen die geknot worden vertelt Joop van Dorp, geïllustreerd met foto’s van Nelleke van der Luit, over knotwilgen.

Wij zijn niet de enige in Vlaardingen die aandacht besteedt aan deze majestueuze boom, of aan ‘Het landje van Chardon’. Kunstenaar André Pelgrim en de Vlaardingse stadsdichter Teuntje Verheul Vreugdenhil deden dit al eerder. Ook aan hun werk willen we hier graag aandacht schenken.

Knotwilgen

Door Joop van Dorp

Vroeger zag je knotwilgen ook alleen als je buiten de stad kwam, in de buurt van boerderijen. Gelukkig staan ze dáár ook nog steeds. Onderhouden door vrijwilligers, want een knotwilg moet regelmatig geknot worden. De grote takken worden van de boom afgezaagd, nuttig hout voor de boer destijds. Voor de koeien in de weide zijn het erg fijne bomen. Ze kunnen er onder schuilen voor de al te warme zon.

Vanwege zijn toch wel erg aardige uiterlijk staan de knotwilgen tegenwoordig ook in de stadsparken. En ook hier zullen ze regelmatig onderhoud nodig hebben. Wat een raar gezicht, als ineens een rijtje wilgen ontdaan is van de takken.
In het brede deel van de stam groeien vaak andere planten, bijvoorbeeld bitterzoet en brandnetel. Het is ook een mooie nestplaats voor eenden en andere vogels.

Er zijn veel soorten wilgen, Salix is de wetenschappelijke naam.
Veel van die soorten kunnen als knotwilg gekweekt.

omschrijving knotbomen

Bepaalde soorten bomen werden en worden geknot om gebruikshout te leveren. Knotten houdt in feite niets anders in dan de betreffende boom om de paar jaar eens van zijn kruin te ontdoen, waarna deze weer uitloopt.

Geknotte bomen zijn overal aan te treffen. In het cultuurlandschap zijn ze aanwezig als solitair, staan ze in rijen aan poelen of beken.
Door het periodiek kappen van de takken op een bepaalde hoogte boven de grond, ontstaan knoesten waaruit telkens weer nieuwe takken groeien.

Het knotten van bomen is een eeuwenoud gebruik. De bomen deden immers dienst als grensafscheiding en als houtleverancier.

Soorten geschikt om te knotten: Wilgen, zwarte elzen, essen, zomereik, linde.

Bron: 'Regionaal Landschap De Lage Kempen'.

Kunstenaar André Pelgrim

Op de website van de gemeente Vlaardingen is een houtsnede te zien van André Pelgrim.

De tekst op de pagina over het werk van André Pelgrim op de website van de gemeente luidt:
"Onlangs verwierf het Stadsarchief een prent van de Vlaardinger André Pelgrim. Een goede aanleiding om het werk van deze kunstenaar in het virtuele zonnetje te zetten. Het is een digitale impressie van zijn werk. De originelen zijn te zien in het Stadsarchief."

Bron: Website gemeente Vlaardingen.

Stadsdichter Teuntje Verheul Vreugdenhil