Met een nominatie om op de monumentale bomenlijst gezet te worden staat deze toch nú al 'monumentale boom' in de oostwijk - waar ze méér voorkomen (zie onze boom van de maand mei). Hoe deze onvolwassen oude reus in 'een gewone stadstuin' terecht kon komen wordt hier uit de doeken gedaan.
kaukasische vleugelnoot (Pterocarya fraxinifolia)
Door Tineke Franssen
In de tuin van GroenLinks voorzitter Rob van Herwaarden en Tineke Franssen aan de Hogelaan 21, ongeveer 30 meter in de Dennestraat, staat een Kaukasische Vleugelnoot van 80 à 90 jaar oud.
Foto's: Rob van Herwaarden
Kortgeleden heeft een veiligheidsinspectie plaats gevonden en werd geconstateerd dat de boom nog niet ‘volwassen” is, ook nu nog ontwikkelt de boom lange uitlopers aan takken, een teken dat de boom nog steeds in grootte toeneemt.
De boomstam is vlak bij de grond opgesplitst in drie grote stammen en heeft een dicht, koepelvormig bladerdak.
Herkomst
De vleugelnoot komt uit de bergbossen van de Kaukasus, Armenië en Noord-Iran.
Plantkenmerken
De vleugelnoot is een bladverliezende loofboom die 20 tot 25 meter hoog kan worden.
Typerend voor de vleugelnoot zijn de lange bladstelen (25–60 cm lang) waar de bladparen aan vast zitten.
Aan het einde van de steel staat één blad haaks op de bladparen. Tijdens de zomer is het blad olijfgroen, in de herfst goudgeel gekleurd. De mannelijke en vrouwelijke bloemen groeien aan dezelfde boom.
De mannelijke bloemen hangen in mei als dikke, citroengele katjes aan de takken, terwijl de vrouwelijke bloemen slank, lang (tot 20 cm) en groenachtig zijn. Na de bevruchting zwellen zij op en de nootjes, die vleugeltjes gekregen hebben, worden zichtbaar. De gevleugelde nootjes worden verspreid door de wind. Kenmerkend voor de boom is dat hij veel worteluitlopers ontwikkelt. Wanneer deze niet worden weggehaald, zal er gauw weer een kleine vleugelnoot verschijnen. De boom staat bekend om zijn enorme groeikracht.
Geschiedenis van de boom aan de Hogelaan/ Dennestraat
Vermoedelijk is de boom geplant nadat de eerste huizen aan de Hogelaan (1913) en de school aan de Dennestraat verschenen.
De vleugelnoot heeft tot ± 1995 aan de rand van het schoolplein gestaan van de Basisschool die in de Dennestraat stond.
Voor veel bewoners van de wijk is het een boom met geschiedenis en speciale herinneringen. Menig kind heeft in de boom geklommen en bouwde er een hut of zat er een boekje te lezen. Vanuit de boom kon er gemakkelijk in de tuinen en de huizen gekeken worden.
En ook voor buurtpoezen was en is het goed toeven in de boom.
Toen in 1995 de school werd gesloopt en er nieuwe huizen werden gebouwd, is de vleugelnoot van gemeentebezit overgegaan in particulier bezit doordat de tuinen aan de Hogelaan in de diepte werden uitgebreid met ongeveer 4 meter.
Welbeschouwd is de boom wat groot voor een particuliere stadstuin, maar het maakt dat de tuin ook zéér speciaal is.
In warme zomers is het heerlijk toeven onder de natuurlijke schaduw van deze prachtige boom. De ruisende wind door het bladerdak, het gefladder van vele soorten vogels en het sijpelende zonlicht door de mooi gekleurde olijfgroene bladeren: de stadstuin is dan een weelderige oase van rust waar ook de natuur aanwezig is.
Een nadeel van de boom op deze plaats tussen de huizen, is de enorme groeikracht en de worteluitlopers die op vele plekken zorgen voor het opdrukken van de straatstenen, stoeptegels en terrasklinkers.
Daar waar de worteluitlopers de kans krijgen ontstaan weer nieuwe vleugelnoten.
Ook de omringende buren moeten met enige regelmaat de wortelopslag weg halen en aan de gemeente is recentelijk weer gevraagd de stoep en straat op te hogen en te egaliseren om ongelukken te verkomen.
Op de bomenlijst?
Met het bereiken van een leeftijd van 80 jaar kan een boom in aanmerking komen voor de monumentale bomenlijst.
Onderzocht gaat worden of deze zo karakteristieke boom voor de Dennestraat/Hogelaan in aanmerking kan komen voor een registratie als monumentale boom bij de Bomenstichting.