De GroenLinks-reactie op de UMTS-notitie van het college is: onvolledig en zeker niet tegemoet komend aan de wenselijkheid de burger goed voor te lichten! Het college wordt gevraagd hun notitie op een aantal punten aan te vullen.

UMTS NOTITIE met betrekking tot het collegestandpunt UMTS-antennes - 21 sept. 2006 - Raadscommissie Stad

 
ONZE BELANGRIJKSTE CONCLUSIE: ONVOLLEDIG!

Ondanks de vele bijlagen die bij de behandeling van de notitie verstrekt zijn, is de notitie wat GroenLinks betreft zeer onvolledig!

Volstrekt onbegrijpelijk is het voor ons waarom het college in de notitie met geen woord rept over de mogelijkheden die het landelijk antenneconvenant biedt aan individuele burgers/ huurders om de plaatsing van de vergunningsvrije UMTS masten op zijn of haar woning tegen te kunnen houden.
Zeker gezien het feit dat het merendeel van de te plaatsen masten (tot vijf meter) bouwvergunningvrij zijn.
Het meest belangrijke punt waar u niets over zegt is wel de regel in het convenant dat als de meerderheid van een groep betrokken huurders (50% + 1) tegen een plaatsing is, er géén antenne geplaatst kan worden!

Eigenlijk ademt de gehéle notitie de sfeer van: "Daar gaan we niet over".
Wat ons betreft is dát wat kort door de bocht!
Vooral de wijze waarop de interactie met Vlaardingse burgers wordt beschreven is onvolledig en schiet te kort.
Wij komen hier later op terug.

WETENSCHAPPELIJKE INFORMATIE DIE OP DIT OGENBLIK BESCHIKBAAR IS

Korte termijn
Wij concluderen dat er op basis van de adviezen van de Gezond-heidsraad, nader bekeken door de GGD, geen actuele redenen zijn om aan te nemen dat de UMTS-masten op korte termijn schadelijk zijn voor de gezondheid. Waarbij wij er van uit gaan dat de adviezen van de Gezondheidsraad integer zijn samengesteld op basis van wetenschappelijke criteria.

Lange termijn
Gaat het om de langetermijneffecten dan is er echter geen weten-schappelijk getoetste uitslag die garandeert dat er geen schadelijke gevolgen kunnen zijn. Ook de GGD en het Landelijk Centrum Medische Milieukunde melden dat meer onderzoek nodig is om hierover meer zekerheid te krijgen. Vooral Stop UMTS dringt hier sterk op aan.
Tegenstrijdige berichten, aarzelingen en langdurige, heftige discussies tussen wetenschappers onderling zijn geen ongewoon verschijnsel in de wetenschap.
We kunnen zelfs concluderen dat dit soort discussies uiteindelijk helderheid zullen verschaffen. 

Neem het Oostenrijkse onderzoek van Wenen, het enige epidemiologische onderzoek dat qua aanpak wetenschappelijk goed opgezet is: terecht stelt de Gezondheidsraad dat onderzoeken peer-reviewed in een wetenschappelijk tijdschrift moet worden gepubliceerd (voor publicatie moet het door onafhankelijke collega onderzoekers getoetst worden op onderzoeksopzet en uitvoering).
Dit wetenschappelijk verantwoorde Oostenrijkse onderzoek roept volgens de Gezondheidsraad meer vragen op dan dat het beantwoordt en moet zeker door vervolgonderzoek worden aangevuld. (Zie ook www.stopumts.nl).

Daarnaast zullen komend jaar vergelijkbare onderzoeken als het Zwitsers onderzoek in Denemarken en Japan worden gepubliceerd. Onderzoek in alle opzichten zal dus nog verder worden doorgezet! Waardoor we binnen een à twee jaar zeer waarschijnlijk ook meer weten over mogelijke langetermijneffecten.

Voorbehoudregel en voorzorgsbeginsel
Wat ons betreft is het noodzakelijk dat in álle contracten die de gemeente sluit met de operators een voorbehoudregel voor nieuwe inzichten wordt opgenomen!
Indien er onderzoeken gaan verschijnen die de schade van UMTS voor de gezondheid ècht aantonen dan is uiteraard ook het voorzorgsbeginsel aan de orde.

BEDRIJFSLEVEN

Manipulatie?
Op dit ogenblik hebben wij geen reden aan te nemen dat onderzoeken opzettelijk door het bedrijfsleven gemanipuleerd worden.
Daar waar het bedrijfsleven meebetaalt zit er een bufferinstituut tussen dat moet garanderen dat er geen rechtstreekse contacten zijn.
Daar waar het bedrijfsleven de enige financier is wordt door de uitkomsten wetenschappelijk gezien vaak niet hoog aangeslagen.
Een kritische blik naar onderzoeken die mede door het bedrijfsleven worden gefinancierd blijft wenselijk.

Historisch gezien moeten wij manipulatie zeker niet uitsluiten. We noemen hier slechts twee overbekende voorbeelden.
De langdurige en door het bedrijfsleven gemanipuleerde discussie over giftigheid - van lood in onze benzine en van verpakkingsmateriaal van levensmiddelen - heeft tot gevolg gehad dat we nog heel lang met de naweeën geconfronteerd blijven.
Hetzelfde geldt voor de activiteiten van de tabaksindustrie. Het aantal mensen dat ongewild de schadelijke effecten van roken heeft ondervonden is nog steeds groot.

DE HOUDING VAN DE OVERHEID

Vrije keus bij tegengestelde belangen
Ondanks het bovenstaande menen wij als maatschappij dat het de vrije keus van mensen is om te roken (niet overal) en dat we lood in de benzine zondermeer verbieden.
Kennelijk respecteren we maatschappelijk gezien soms een vrije keus.

Bij de plaatsing van UMTS-masten ligt dat wat gecompliceerder. Het maatschappelijke belang van een landelijke dekking en de behoefte die bij de individuele burger bestaat creëert een behoorlijke druk op de wenselijkheid op de UMTS masten te plaatsen. Het gaat ons echter te ver om als huurder geconfronteerd wordt met de plaatsing van een vergunningsvrije UMTS-mast op je dak zonder dat je daarvoor kiest.

Informatie aan de burger
In de notitie staat dat kortheidshalve wordt verwezen naar het bijgevoegde advies met betrekking tot een aantal items die verbetering behoeven. Hier lijkt het erop dat het college zich ontrekt aan haar verantwoordelijkheid en in de ruststand gaat staan wat betreft die adviezen.

Gelukkig staat bij de conclusies dat er verbetering moet komen in de informatievoorziening en communicatie richting burgers.

Vlak daaronder staat dat het college ons (de raad) regelmatig gaat informeren over de ontwikkelingen op het gebied van de elektromagnetische velden en gezondheid.

Wat ontbreekt, is dat burgers nú al geïnformeerd hadden kunnen worden over aspecten die met het actuele plaatsingsbeleid van de operators te maken hebben.

Wij geven vast een informatieve voorzet
Prettig land als we soms zijn maakt het mogelijk dat wij afspraken met de operators maken. De ministeries van Verkeer en Waterstaat, Volkshuisvesting en Ruimtelijke ordening en Milieubeheer, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en de vijf operators hebben in 2002 een convenant ondertekend waar een en ander in is geregeld.

Met vier gedragsregels die in het convenant zijn vastgelegd dienen alle partijen rekening te houden:

1. Plaatsingsplan. De operators stellen samen een plaatsingsplan op waarin alle geplande en bestaande antenne installaties in een gemeente vermeld staan.

2. Instemmingsprocedure. Plaatsing van een antenne-installatie op of aan een woninggebouw (=flatgebouw) met huurwoningen is niet meer mogelijk wanner meer dan de helft van de huurders (50%+1) tegen de plaatsing van een antenne-installatie is.

3. Visuele inpasbaarheid. Is in de woningwet gereld. Voor bijzondere gevallen kunnen gemeenten in aansluiting op het lokale welstandsbeleid eisen stellen.

4. Blootstellingslimiten. Een ruime veiligheidsmarge is doorge-voerd. Bij werk op het dak gelden speciale veiligheidsregelregels.

De GGD wijst in haar advies dat zij zich ervoor zullen inzetten dat de instemmingprocedure voor bewoners wordt verbeterd en zorgvuldig doorlopen. (Bedankt alvast, GGD!)
Wel zijn wij nieuwsgierig op wèlke punten de GGD vindt dat deze procedure verbeterd moet worden.
Nu nog het college, dat in haar coalitieakkoord inspraak als speerpunt heeft staan.

Overigens is de instemmingprocedure als die werkelijk wordt uit-gevoerd zoals deze in het convenant is opgenomen zo slecht nog niet. Alle informatie hierboven genoemd over het convenant is te vinden bij www.antennebureau.nl.
Wat ons betreft is het uiterst vervelend dat er voor bestaande vergunningsvrije masten kennelijk geen instemming nodig is wat al geresulteerd heeft in het feit dat de operators in de praktijk een UMTS zender hangen aan de al bestaande, vergunningsvrije, masten.

Masten waar wel een vergunning voor nodig is
Gegeven de uitspaken van de staatssecretaris en de VNG lijkt het erop dat weigeren om de vergunning af te geven om gezondheids-redenen niet aan de orde is. Masten tussen de vijf en veertig meter moeten in ieder geval aan het bestaande bestemmingsplan getoetst worden. Vrijstelling of ontheffing verlenen is verder ook een bestuurlijke afweging.
In dit kader zijn twee recente uitspraken van belang:

1. De arrondissementsrechtbank Zwolle-Lelystad heeft het beroep van 85 bezwaarmakers tegen een UMTS-vergunning van Vodafone Libertel op 5 september 2006 gegrond verklaard.
De gemeente Noordoostpolder achtte zichzelf ondeskundig en verwees naar het advies van de Gezondheidsraad dat stelt dat er voor omwonenenden geen gezondheidsrisico’s zijn bij het gebruik van zenders voor mobile telefonie, bij het verlenen van de lichte bouwvergunning.
De gemeente moet zelf met een goede motivatie komen om de rapporten van de eisers tegen te spreken. De overigens positief gelabelde adviezen van de gezondheidsraad zijn kennelijk onvoldoende.

2. De Raad van State heeft in september in een uitspraak over een GSM-mast in Raalte bepaald dat als de gemeente een bouwver-gunning voor een antennemast voor GSM-telefonie verleent dat niet betekent dat operators vergunningsvrij UMTS-antennes in GSM masten mogen hangen.
In dit geval tekenden omwonenden en een restaurant bezwaar aan omdat zij ondermeer vrezen dat de operator UMTS-zenders en –ontvangers in de mast zal gaan hangen.
De Raad van State vindt overigens dat de gemeente terecht een bouwvergunning verleent voor de 40 meter hoge GSM-mast.
Voor UMTS moet dus een aparte vergunning aangevraagd worden.

Het wordt ons niet duidelijk uit de notitie van het college of met deze recente uitspraken rekening wordt gehouden. Wij schatten in dat beide uitspraken consequenties hebben.
Een meer actieve rol van de gemeente is ook hier gewenst.

Ten slotte de visuele inpasbaarheid
In het convenant en in het 'Besluit bouwvergunningvrije - en licht-bouwvergunningsplichtige bouwwerken' is aandacht voor visuele inpasbaarheid. Het is wenselijk om in overleg met de welstandcommissie hiervoor criteria te formuleren.

MEER INFORMATIE EN BETERE VOORLICHTING!

Gezien het bovenstaande menen wij dat het wenselijk is voor het college op korte termijn met een aanvulling op deze notitie te komen.

Vooral op het gebied van de voorlichting van de instemmingsprocedure verwachten wij dat het college zowel de burgers informeert dat u over deze kwestie in overleg gaat treden met de beide woningbouwcorporaties. Een ruime interpretatie van het begrip bewoners lijkt ons gezien de gevoelens die leven zeer wenselijk. Voor alle duidelijkheid: instemming van de RMWL is, gegeven de tekst van het convenant, niet aan de orde.

Het lijkt ons ook goed als het college de burgers wijst op de mogelijkheid zelf te onderzoeken of ze onder een UMTS-mast wonen. Via het Antenneregister kunt u bijvoorbeeld zien dat de Raad 'bestraald' wordt door een viertal GSM–masten en twee UMTS masten. Zo staat er een mast op het voormalige postkantoor aan de haven en één op 'de Hoge Witte' - voor deze laatste mast moeten de eigenaren toestemming gegeven hebben. Twee masten staan, met toestemming van het college, op het stadskantoor. Technisch gezien blijkt de Raad overigens nauwelijks in de straling van de masten die op het stadskantoor staan te zitten. Het antenneregister en het antennebureau geven hier informatie over (www.antennebureau.nl.)

Laat duidelijk zijn dat wij op dit ogenblik niet tegen de plaatsing van UMTS masten zijn. Wèl zijn wij van mening dat als bewoners/huurders daar zelf bezwaar tegen maken, deze gewoon niet geplaatst moeten worden op woongebouwen! Alternatieve locaties kunnen veelal gevonden worden.

Wij menen dat wij als Raad geïnformeerd moeten worden over het bestaande en jaarlijks te vernieuwen plaatsingsplan van de operators.
Wij zijn bekend met de opvatting van de operators dat dit vertrouwelijke informatie zou zijn. Dit snijdt waarschijnlijk juridisch geen hout en bovendien wordt hierdoor maatschappelijk een boodschap van geheimzinnigheid afgegeven. Juist bij dit soort onderwerpen, waar zin en onzin nogal door elkaar lopen, dat moet nu net niet.

Hoe het college de burgers gaat informeren blijft in de notitie onduidelijk.
Een voor de hand liggend medium is natuurlijk de gemeentelijke website. Als we op de gemeentelijke website bij 'vrij zoeken' kijken vinden we daar alleen de artikel 36 vragen van de SP. Met 'zoeken' komen we op slechts drie verwijzingen. Geen van allen zijn overigens gericht op voorlichting en/of informatieverstrekking rond de UMTS problematiek. Kennelijk geen prioriteit, jammer dus.

Afhankelijk van de reactie van het college zullen wij in komende raad een motie indienen en/of wellicht op zeer korte termijn vervolgvragen over genoemde zaken stellen.

Namens de fractie van GroenLinks,
Jack Tsang.