GroenLinks Rijnmond organiseerde een excursie over stadstuinen en stadslandbouw. Deze leerzame bijeenkomst werd bijgewoond door Kees Borsboom, fractievoorzitter in Vlaardingen. Bijgaand het verslag en een foto impressies.

 

Bron: GroenLinks Rijnmond

Stadslandbouw mag zich op grote belangstelling van GroenLinksers uit de regio verheugen. Dat bleek tijdens de excursie die GroenLinks Rijnmond op 29 september organiseerde. Fractieleden, bestuurders en geïnteresseerde leden uit Spijkenisse, Delft, Schiedam, Vlaardingen, Capelle en Rotterdam kwamen een kijkje nemen bij drie geselecteerde projecten in Rotterdam en Schiedam.

De tocht voerde eerst langs het Dakpark in Delfshaven. Daar was te zien was hoe je dubbel gebruik kunt maken van stedelijke ruimte (winkels én groen) en kwam het groenbeheer door bewoners aan de orde. Vervolgens ging het naar 'Uit je eigen stad'; het eerste commerciële stadslandbouwproject in Europa. Tenslotte eindigde de excursie bij de voedselbanktuin van Herbert Nikkels in Schiedam; een voorbeeld van een burgerinitiatief met maatschappelijke spin off.
Het leverde drie verschillende invalshoeken op. Ook gaf het een inspirerend antwoord op de vraag hoe je kunt omgaan met (groene) ruimte en voedselproductie in stedelijk gebied.

Dakpark
We begonnen de excursie in het bureau van de Werkplaats in de Hudsonstraat in Delfshaven. Aan de voet van het toekomstige Dakpark gaf Piet Huiskens een presentatie over het ontstaan en de ontwikkeling van het project. Piet is 'gepokt en gemazeld' in de stadsvernieuwing en de stedelijke vernieuwing. Hij is gespecialiseerd in het begeleiden van veranderprojecten. Centraal daarbij is het uitgangspunt dat alle partijen in het proces betrokken moeten zijn.
Bij het Dakpark speelde vooral de behoefte aan een groene ontmoetingsplek in de wijk een rol. Bovendien verloederde de wijk in de jaren '90 door drugsoverlast en de daarmee samenhangende prostitutie. Dit gaf veel mensen het gevoel 'gevangen' te zitten in hun wijk. Migrantenvrouwen kwamen nauwelijks het huis uit. Actieve bewoners gingen deze situatie veranderen.
Het plan voor het Dakpark fungeerde daarin als het cement voor de toekomst van de wijk. Het park wordt gebouwd op het dak van een grootschalige winkelboulevard. In deze stapeling van private en publieke functies ligt het unieke karakter van het project.
Bij het beheer van het Dakpark is een actieve rol van de bewoners zelf weggelegd. Aan de voet van het park ligt momenteel het Proefpark de Punt van Creatief Beheer, wat als een model voor het toekomstig beheer is opgezet. Bewoners en kinderen werken actief mee. Er zijn onder meer dieren, bloemenperken en moestuinen. De ervaringen met deze vorm van beheer zijn bijzonder positief. Bovendien bleek het wonderwel bij te dragen aan het terugdringen van het vandalisme en bevorderen van de sociale cohesie!
Hoewel het park nog in aanbouw is, zijn de contouren ervan al duidelijk zichtbaar. Dat bleek tijdens de rondwandeling over een deel van het dak. In 2013 moet het Dakpark geheel klaar zijn.

Uit je eigen stad
Na de wandeling over het dak werden we verwacht bij het stadslandbouwproject 'Uit je eigen stad', het eerste commerciële stadslandbouwproject in Europa. Bas de Groot leidde ons rond over het bedrijf dat gevestigd is op een oud bedrijventerrein aan de Rotterdamse Merwehaven in het grensgebied tussen Rotterdam en Schiedam.
Het is een opmerkelijk gezicht aan de voet van de torens aan het Marconiplein, temidden van de oude havengebouwen, velden met groente te zien. 'Uit je eigen stad' is opgezet door een driemanschap: Bas heeft de groene vingers, een ander is conceptmaker, en de derde heeft als organisatiedeskundige aan verandertrajecten leiding gegeven.
Bas legde uit dat het streven is een rendabel bedrijf op te zetten. Ook in economisch opzicht moet het een duurzaam bedrijf zijn. Hij ziet landbouw als een sociale opgave die een plek moet krijgen in de nieuwe 'natuurlijke' habitat van de mens. Die habitat bevindt zich vooral in stedelijk gebied, vandaar dat stadslandbouw een steeds grotere rol zal gaan spelen.
Doel is de voedselproductie terug te brengen naar de stadsbewoners en 'kilometervrij' voedsel te kweken, waarbij productie en afzet dicht bij elkaar liggen, zoals in de eigen winkel en het restaurant. Veel is momenteel nog in aanbouw. Er wordt hard gewerkt aan de ruimte voor leg- en vleeskippen. Ook staat aquaponics (de combinatie van vis- en groenteteelt) op het programma en willen ze paddestoelen gaan kweken.
Op het buitenterrein is de laatste oogst van het seizoen te zien. Over tien jaar moet er op deze plek woningbouw verrijzen. 'Uit je eigen stad' heeft tot die tijd de grond in beheer en is bezig met 'placemaking'. Daarmee maken zij het voorheen desolate stadsgebied aantrekkelijk.

Voedselbanktuin Schiedam
Vanaf de Merwehaven gingen we met de fiets of metro naar de voedselbanktuin van Herbert Nikkels aan de voet van de oprit naar de A4. Het initiatief van Herbert laat een ander aspect zien van stadslandbouw. 'Basic' is hier het juiste woord. Met eenvoudige middelen levert hij een bijdrage aan een explosief groeiend probleem: armoede. De Schiedamse voedselbank heeft in enkele jaren tijd het aantal afnemers zien groeien van vijf naar 180.
Herbert is voormalig opzichter van de Schiedamse groenvoorziening; met recht een man met 'groene vingers'. Nadat hij van Herman de Zwart van de voedselbank had vernomen over de grote vraag naar voedselpakketten en het gebrek aan verse groente, is hij half juni begonnen op een stuk braakliggende grond groente te gaan verbouwen. Dat is vrij laat in het seizoen. Dankzij de inzet van vrijwilligers (momenteel werken er negen enthousiast mee), is er toch een flinke oogst binnengehaald die zijn weg gevonden heeft naar de pakketten van de voedselbank. Via de afdeling Werk en Inkomen van de gemeente en het Steunpunt Vrijwilligerswerk Schiedam vinden vrijwilligers hun weg naar de tuin. 'Op deze manier snijdt het mes aan verschillende kanten', lichte Herbert toe, 'we verbouwen het voedsel waar Schiedammers mee geholpen zijn en tegelijk doen de vrijwilligers werkervaring op, leggen contacten en zijn goed en gezond bezig'. Op deze manier is het een mooi voorbeeld hoe Schiedammers voor Schiedammers actief zijn en een voorbeeld van wat burgerkracht en burgerinitiatief kunnen bereiken!
Natuurlijk, zo erkende Herbert, gaat het om een druppel op de gloeiende plaat. Maar dit is, wat hem betreft, nog maar het begin. Plannen te over: die wil hij volgend jaar niet alleen op de huidige locatie, maar ook elders in de gemeente gaan uitvoeren. Braakliggende terreinen genoeg met de huidige bouw- en vastgoedcrisis.
Voor die plannen heeft hij in ieder geval de steun van GroenLinks wethouder Johan Grijzen.

Met dit laatste bezoek was het programma van deze middag voorbij. Voor sommige deelnemers bleek het een inspirerende eye-opener. De excursie gaf een afwisselend beeld van de mogelijkheden van stadslandbouw en groenbeheer.

Op 27 oktober organiseert GroenLinks Rijnmond een themamiddag over het onderwerp stadslandbouw waarin we de mogelijkheden van stadslandbouw vooral van de praktische kant willen benaderen: hoe maak je het mogelijk in je gemeente en wat kan het bestuur en de politiek bijdragen aan deze initiatieven?
Wie deze middag wil bijwonen? Stuur een mailtje naar: willemvisser@groenlinksrijnmond.nl.