Afgelopen zaterdag 25 januari trokken vele raadsleden richting Amersfoort om het Congres van de Vereniging Nederlandse Gemeenten bij te wonen over de drie decentralisaties binnen de WMO. Gemeenten worden met ingang van 2015 geheel verantwoordelijk voor de uitvoering van de Participatiewet en de transitie van de Jeugdzorg. Verder worden uit de AWBZ de onderdelen 'begeleiding' en 'persoonlijke begeleiding' in 2015 gedecentraliseerd richting de Gemeenten.

De belangrijkste conclusie:

Er zijn nu nog veel vragen en onduidelijkheden rondom de decentralisaties bij instanties, Gemeenten en de burgers. Op deze vragen moet snel antwoord komen, anders moet de gehele transities maar worden uitgesteld.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------

Opening door Plasterk: gevolgen voor gemeenten

Minister Plasterk opende het Congres door aan te geven dat al deze nieuwe ontwikkelingen veel druk zetten op de gemeentelijke organisaties. Ook de rol van raadslid zal veranderen door deze transities van de WMO. Raadsleden zullen meer de wijk in moeten gaan om naar de behoeften van de burgers te luisteren en ook om te controleren of de decentralisaties wel goed uitpakt voor de burger die hulp nodig heeft. Het sociaal domein zal een grotere rol krijgen binnen de gemeentelijke budgetten ten opzichte van overige budgetten. Raadsleden moeten in staat zijn om zowel op praktische niveau als op beleidsniveau mee te denken, aldus Minister Plasterk. De decentralisatie biedt kansen voor gemeenten om op lokaal niveau de ondersteuning bij zelfredzaamheid en participatie dichter bij de burger te organiseren. Gemeenten zullen in staat zijn de eigen kracht en mogelijkheden van burgers en hun sociale netwerk aan te spreken. Gemeenten kunnen dan maatwerk in de directe omgeving realiseren. Volgens de minister kunnen de gemeenten verbindingen leggen met andere WMO voorzieningen en gemeentelijke domeinen, zoals re-integratie, de bijstand of huisvesting.

Dit werd wel beaamt door de aanwezige raadsleden maar de Gemeenten maken zich wel ernstig zorgen over een aantal punten. De VNG heeft hierover een zware brief naar het kabinet gestuurd.

De drie belangrijkste bezwaren van de VNG zijn:

  1. Er is onvoldoende waarborg voor samenwerking met zorgverzekeraars. Voor verzekeraars blijft de samenwerking met gemeenten te vrijblijvend met afschuifrisico’s als gevolg, waardoor burgers van het kastje naar de muur worden gestuurd.
  2. De huidige budgettaire kaders, met overgangsrechten voor de burger maar zonder overgangsmaatregelen voor de gemeenten, plaatsen gemeenten voor niet te dragen financiële risico’s.
  3. Het ontbreken van regie van het kabinet op de drie decentralisaties

Reactie minister Plasterk niet inhoudelijk

De minister werd hiermee geconfronteerd en hij gaf aan dat hij begrip heeft voor de zorgen van de gemeenten. Hij benadrukte dat het kabinet zo snel mogelijk met een reactie zal komen op de brief. Maar van uitstel wilde hij vooralsnog niets weten. Toch wel jammer dat hij inhoudelijk niet wilde ingaan op deze bezwaren.

Reacties uit de zaal

De raadsleden maken zich ook zorgen om de ambtelijke druk die wordt uitgeoefend op raadsleden nu de tijd dringt. Raadsleden worden geconfronteerd met allerlei workshops, bijeenkomsten en beleidsstukken. Verder zien de raadsleden dat bepaalde instanties nu al mensen ontslaan omdat er geen duidelijkheid is over het beschikbare budget in 2015. Zij maken zich zorgen om de continuïteit bij deze instanties. Jantine Kriens gaf aan dat dit beeld klopt, maar dat zij hierop geen invloed hebben. Instanties moeten ruim op tijd aan het personeel melden dat ze wellicht geen baan meer hebben vanaf januari 2015, aldus Kriens.

Standpunt GroenLinks Vlaardingen

GroenLinks wil zich inzetten voor een transparante uitvoering van deze transitie, samen met de burgers van Vlaardingen en de instellingen die het werk moeten doen. Burgers uit Vlaardingen moeten actief betrokken worden bij de uitvoering van de transities. GroenLinks vindt ook dat er gekeken moet worden naar de mens achter de voordeur. Huisbezoeken om te zien waar de knelpunten liggen in iemands dagelijks leven. De stem van de burger is hierbij doorslaggevend. Als we kijken naar de Participatiewet worden de huidige Sociale Werkplaatsen opgeheven en moeten de gemeenten zorgen voor reguliere arbeidsplaatsen voor deze mensen. Hierover maakt GroenLinks Vlaardingen zich ook zorgen, want hoe kun je bedrijven verleiden om mensen aan te nemen die aangepast werk moeten krijgen? Of moet de gemeenten dan toch een eigen werkbedrijf weer opzetten? En als het gaat om het inzetten van mensen met een WWB uitkering? Deze mensen moeten ook een maatschappelijke tegenprestatie verrichten voor hun uitkering. Men ziet nu als tendensen dat scholen en verpleeghuizen personeel ontslaan en vrijwilligers aannemen om hetzelfde werk te doen.

Voor GroenLinks is dit niet wenselijk en moeten er duidelijke grenzen gesteld worden aan de inhoud van de functies voor maatschappelijke inspanningsplichtigen.

Fouad Akka