GroenLinks lid Frederieke Verheijen in Trouw van afgelopen zaterdag over 25 jaar Volksbos.
____________________________________________________________________________________________________
Het Volksbos bestaat 25 jaar, maar vreest voor de toekomst
Bron: TROUW - de Verdieping - Groen
door: Sarah Mie Luyckx, 26 november 2017
In de serie: HET MOOISTE NEDERLAND
Link naar het artikel
Het Volksbos - ’s lands eerste protestbos - viert zijn 25ste verjaardag. Dat jubileum heeft een zwart randje doordat een nieuwe snelweg er straks mogelijk langs scheert.
‘In de wolken’ was Frederieke Verheijen die kille zaterdag 12 december 1992. Liefst 8000 boze burgers waren komen opdraven om in het buitengebied de Lickebaert - even ten westen van Vlaardingen - 16.000 bomen te planten teneinde te voorkomen dat op het terrein een vuilstortplaats zou verrijzen. Die maandag erna kreeg Verheijen - een van de actievoerders van het eerste uur - op haar werk de nodige scepsis voor de kiezen: dat protestbos zou geen lang leven beschoren zijn.
De zwartkijkers kregen ongelijk. Het unieke staaltje burgerlijke ongehoorzaamheid bereikte zeven jaar na dato definitief zijn doel, en is een kwarteeuw later uitgegroeid tot een ruige twintig hectaren natuur; in een gebied waar landelijk gezien het grootste tekort aan groen geldt. Dat heuglijke feit vond de stichting Groeiend verzet in de Lickebaert een expositie waard, waaraan Museum Vlaardingen zijn medewerking heeft verleend.
In de hal van het verrassend fraaie pand - gelegen aan de historische Oude Haven - is tot begin januari een bescheiden tentoonstelling met memorabilia te zien. Aan de muren hangen krantenberichten, foto’s, kindertekeningen, en in een vitrine prijkt een origineel stapeltje boomcheques, die de bevolking destijds à 5 gulden kon kopen om een boom mee te betalen.
Gevoelige klap
Tikje ironisch is dat hetzelfde museum momenteel de expositie ‘Vondsten uit het Blankenburgtracé’ huisvest: de oogst van archeologisch onderzoek ter voorbereiding op de aanleg van de zesbaansweg die de A15 met de A20 moet verbinden, en de Lickebaert een gevoelige klap zal toebrengen. Medio volgend jaar doet de Raad van State uitspraak over het beroep dat verschillende natuurorganisaties hebben aangetekend, na de beslissing van het Europese Hof over de toegestane toename van de stikstofuitstoot die de extra stroom auto’s zal veroorzaken.
Verheijen lijkt het actievoeren na al die jaren een beetje moe. “Ik ben bang dat die tunnel er toch zal komen”, meldt ze enigszins gelaten. Om vervolgens weer op te veren als we bij de ingang van het Volksbos staan. “Hoog geworden, hè”, zegt ze enthousiast, waarna we een enorme buizerd ontwaren die majestueus over de boomtoppen scheert. Een glibberig graspad voert ons door een stuk Rijnmondse rimboe, die volgens mijn gids bewust wild is gelaten. Maar hoewel de witte labels met de namen van de eigenaren allang zijn vergaan, weten veel Vlaardingers volgens haar nog precies wat zijn of haar boom is. Een enkeling heeft her en der een afgedankt kerstexemplaar geplant; donkergroene dwergen tussen de uit de kluiten gewassen essen, eiken en tamme kastanjes.
Het gaat hier om een bijzonder gebied, benadrukt mijn gids. “Het meest diverse stukje natuur in de wijde omtrek.” Een studie van de KNNV (Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging) telde er liefst 1015 flora- en faunasoorten, waarvan een dertigtal op de Rode Lijst staat. Bij de inventarisatie is ook de ‘buurman’ inbegrepen: het eveneens twintig hectaren tellende natuurgebied de Rietputten, dat grenst aan het Volksbos. Wie zich daar in de meimaand meldt voor de dik 3 kilometer tellende wandeling van Natuurmonumenten, wordt bij aanvang aangeraden vooral nog even achterom te kijken. De steile kant van de Maassluisedijk is dan bekleed met een enorme populatie kievitsbloemen, paarswit geblokte schoonheden met het etiket ‘zeer zeldzaam’.
Daarvoor zijn we dus rijkelijk te laat. Daarom hebben we onze zinnen gezet op de baardman, waarvan 23 paartjes zomer en winter de Rietputten bevolken. Vooral meneer is een lust voor het oog, een parmantig type met grijsblauw kopje en kekke bakkebaardjes. Even denken we zijn heldere roep te horen - volgens vogelaars het geluid van een fietsbel - maar krijgen hem niet te zien. Er waait een stevige herfstwind door de ruisende zee van riet, wellicht is het weer te onstuimig voor zijn acrobatische capriolen, waarbij hij met één poot aan een stengel balanceert.
Bij een van de twee plassen met dobberende eenden kijken we uit over een smal weilandje, gelegen tussen de noordkant van beide natuurgebieden en het spoor Vlaardingen-Maassluis. Het stuk grasland op de kop van het protestbos wordt binnenkort beplant met nieuwe bomen, vertelt Verheijen. Het gaat om een met Rijkswaterstaat afgesproken compensatie voor het inmiddels gesneuvelde Tweede Volksbos, dat 1700 burgers in 2013 nabij de A20 plantten als verzetsactie tegen de Blankenburgverbinding. Die doorklieft straks de bijzondere rietbiotoop, en dendert dan rakelings langs het Volksbos.
Vanaf de eeuwenoude Maassluissedijk, waarlangs momenteel goudgeel gekleurde populieren staan, werp ik een melancholieke blik op de bedreigde groene long te midden van een gebied waar asfalt vermoedelijk weer voorrang krijgt. Tijd voor een versterking.
Die vinden we in het Oeverbos aan de andere zijde - in het gelijknamige restaurant met weids uitzicht op de Nieuwe Waterweg. Het royale terras aan de voorzijde is daarom een populaire plek om de schepen voorbij te zien gaan. Maar vermoedelijk niet lang meer, bevestigt de dame van de bediening. De onderhandelingen zijn in volle gang voor het opdoeken van het etablissement. Dat moet waarschijnlijk het veld ruimen voor de werkzaamheden aan de Blankenburgtunnel, die enkele tientallen meters verderop onder de waterweg komt te liggen. Daarmee wordt de groene buffer tussen de industriële Botlek en Vlaardingen gehalveerd. Ik krijg opeens een enorme heimwee naar de massale demonstraties, die een paar decennia geleden nog gewoon waren.