De bouw van kerncentrales in Nederland komt steeds dichterbij, letterlijk. De eerste Maasvlakte is inmiddels nadrukkelijk in beeld als mogelijke locatie. Het demissionaire kabinet heeft in haar coalitieakkoord afgesproken dat er twee kerncentrales bij moeten komen. En de Tweede Kamer heeft op 5 maart 2024 een motie aangenomen om daar bovenop nog eens 2 extra kerncentrales te bouwen. Hoewel een extra centrale bij de al bestaande kerncentrale in Borsele (Zeeland) logisch lijkt vanwege de bestaande infrastructuur, stuit dit op significant verzet vanuit de regio, waardoor andere locaties worden onderzocht. De Maasvlakte kwam hiermee nadrukkelijk in beeld. Met de komst van nog eens twee extra kerncentrales is de kans dat er één (of meer) centrales op de Maasvlakte gebouwd worden toegenomen.

In dit stuk wil ik jullie bijpraten over de onwenselijkheid van kernenergie en waarom een centrale op de Maasvlakte een verkeerde keuze is. Zet je duikbril op, want we gaan een beetje de diepte in:

Kernenergie

De aarde warmt op, het klimaat verandert en de gevolgen voor onze planeet worden steeds duidelijker zichtbaar. Eén van de oorzaken van de klimaat- en ecologische crisis waarin we ons bevinden is onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen als olie, gas en kolen, met de daarbij gepaard gaande uitstoot van CO2, een broeikasgas. Daarom is een transitie naar schone energie een belangrijke stap richting een meer leefbaarde planeet. Het gebruik van oneindige bronnen als wind en zon is inmiddels wijdverbreid geaccepteerd als belangrijk onderdeel van een schone energiemix. Kernenergie wordt weer steeds vaker opgevoerd om een belangrijke rol te spelen binnen de energievoorziening van de toekomst. Er zijn een aantal belangrijke bezwaren hiertegen: Het kost te veel, het duurt te lang om te ontwikkelen, de brandstof raakt op, en het draagt een groot milieurisico in zich.

Duur

Kernenergie wordt door sommigen gezien als een goedkope bron van energie vanwege de initiële lage productiekosten per kilowattuur (kWh), ongeveer 3 cent. De bouw van een kerncentrale vergt echter vele miljarden. De eerste schattingen van de kosten om een nieuwe centrale in Nederland te bouwen liggen rond de 10 miljard. Dat is dus per centrale, zonder dat budgetten overschreden worden. Voorbeelden uit het buitenland laten echter nog schrikbarender kosten zien: De kosten van de ‘Hinkley Point C’ kerncentrale in Engeland zijn inmiddels opgelopen tot £ 46 miljard (€ 54 miljard). De aanloop naar de bouw van de centrale begon in 2007 en hij levert mogelijk pas stroom in 2031, terwijl dit oorspronkelijk in 2017 had moeten zijn. Stel je eens voor wat deze investering in tijd en geld had opgeleverd wanneer deze naar verdere ontwikkeling en winning van zon en windenergie had gegaan. Dat had ruim 25 jaar schone energie opgeleverd in plaats van een bouwput.

Kerncentrales zijn ook duur in het onderhoud. Tel daarbovenop de opslag van radioactief afval en de onzekere brandstofkosten, en het wordt duidelijk dat kernenergie niet zo goedkoop is als vaak wordt gedacht. De totale kosten per kWh kunnen oplopen tot ruim 8 cent. Dit maakt kernenergie veel duurder dan hernieuwbare energiebronnen, die doorgaans tussen de 2,5 en 4 cent per kWh kosten.

Tijd

Het ontwikkelen en bouwen van een kerncentrale vergt een aanzienlijke tijdinvestering, vaak meer dan 15 jaar, voordat deze CO2-besparingen oplevert. Echter, de natuur en het klimaat hebben deze tijd niet. We kunnen een euro maar één keer uitgeven. Daarom zijn investeringen in hernieuwbare energiebronnen zoals zonne-energie en windenergie veel effectiever en leveren sneller CO2-besparingen op. Met een keuze voor kernenergie vertragen we de omslag in Nederland naar een schone energievoorziening, we drukken als het ware op een grote rode pauzeknop.

Brandstof

Een ander aspect dat de kosten van kernenergie kan beïnvloeden, is de onzekere prijs van de brandstof, meestal uranium. In tegenstelling tot hernieuwbare energiebronnen zoals zon en wind, die ons gratis van energie voorzien, is de prijs van uranium afhankelijk van de wereldwijde vraag en aanbod én geopolitieke ontwikkelingen. Dit kan leiden tot aanzienlijke kostenstijgingen en onzekerheid over de toekomstige kosten van kernenergie. Bovendien maken we ons met de keuze voor kernenergie afhankelijk van landen zoals Kazachstan, dat met grofweg 40% van de wereldproductie de grootste producent ter wereld is. Uranium is tevens een eindige bron, net zoals olie, kolen en aardgas dat zijn. Volgens het Nucleaire Energie Agentschap (NEA) kunnen we nog zo’n tachtig jaar voorruit. Let wel, dit is bij huidig gebruik. Wanneer we meer kerncentrales bouwen, zal de voorraad sneller afnemen. Uranium is dus verre van een hernieuwbare en duurzame bron.

Milieurisico’s

Naast financiële overwegingen zijn er ook aanzienlijke milieuoverwegingen bij kernenergie, met name met betrekking tot de opslag en verwijdering van radioactief afval. Het radioactieve afval dat wordt geproduceerd door kerncentrales blijft duizenden jaren gevaarlijk en vereist veilige opslagfaciliteiten. Het beheer van kernafval is en blijft een langdurig en kostbaar probleem.

Bovendien brengt kernenergie potentiële risico's met zich mee, zoals nucleaire ongevallen, waarvan de gevolgen verwoestend kunnen zijn voor mens en milieu. Rampen zoals Tsjernobyl en Fukushima dienen als herinnering aan de ernstige gevaren die gepaard gaan met kernenergie. In vergelijking hiermee bieden hernieuwbare energiebronnen zoals zonne-energie en windenergie een veiligere en duurzamere optie voor het opwekken van elektriciteit.

De Maasvlakte

Hoewel de Maasvlakte wordt genoemd als mogelijke locatie voor nieuwe kerncentrales, is dit om verschillende redenen geen verstandige keuze. De ruimte in Rotterdam is beperkt en moet zorgvuldig worden ingevuld, met een focus op duurzame ontwikkelingen zoals groene waterstof. Bovendien blijkt uit onderzoek door SmartPort samen met haar partners het Havenbedrijf Rotterdam, de gemeente Rotterdam, Deltalinqs en de Erasmus Universiteit, dat kernenergie op de Maasvlakte geen rol speelt in het behalen van emissiedoelen en dat nieuwe kerncentrales te lang op zich laten wachten. Het bouwen van een kerncentrale op de Maasvlakte is niet alleen kostbaar en tijdrovend, maar past volgens onderzoek ook niet binnen de bredere ontwikkelingen van het havengebied.

Conclusie

Al met al zijn er sterke argumenten tegen het bouwen van nieuwe kerncentrales, met name op locaties zoals de Maasvlakte. In plaats daarvan moeten we onze inspanningen richten op het bevorderen van hernieuwbare energiebronnen en het verminderen van onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen. Het bouwen van een kerncentrale op de Maasvlakte is dus duur, de bouw duurt lang, het past niet binnen de ontwikkelingen van het havengebied en dan is er nog het nucleair afval waar we als land een oplossing voor moet zoeken. Kernenergie? Nee bedankt!

Wil je meer weten en je laten horen?

Op maandag 18 en woensdag 20 maart zullen er twee informatie-avonden door het Rijk georganiseerd worden om te praten over de Maasvlakte als mogelijke plek voor de nieuwe kerncentrales. Hier kan je ook duidelijk maken dat je het hier niet mee eens bent.

De avonden zijn als volgt:

- Oostvoorne, maandag 18 maart, 19.00 in 't Wapen van Marion.

- Vlaardingen, woensdag 20 maart, 19.00 in Buitenplaats Vlaardingen.